Gerrit Pater

:

• Beroep: Kok

Aantekeningen:

Rijnpost 28 april 2004. Oorlogs- en voetbalveteraan Gerrit Pater gast van de week bij GVVV.
Veenendaal - In 1947 vertrok Gerrit Pater als korporaal van de Garde Jagers voor drie jaar naar het toenmalige Nederlands-Indië. Het was een roerige en onzekere tijd. Na zijn behouden terugkeer werd de toen 24-jarige Gerrit lid van GVVV en is dat 43 jaar gebleven. De eerste jaren verdedigde hij het doel van het eerste elftal aan de Buurtlaan. Daar beleefde Gerrit zijn eerste kampioenschap.

Doet ook aan onderzoek. Heeft inf. en foto's aan Jan van Doorn gegeven. Voor zijn pensioen kok bij een kazerne te Ede, daarna partime kok bij een bejaardencentrum. Verder is hij dinsdags en donderdags voetbaltrainer, waarbij hij op woensdag de jeugd traint.


'De politiek liet ons in de steek'


03-09-2014 15:13
VAN DE REDACTIE EdeStad.nl

EDE - "Ik lag in een bamboeveld en ineens kregen we de volle laag. Overal vlogen kogels, je kon bijna geen dekking zoeken." Herinneringen van veteraan Gerrit Pater (87). Van 1947 tot 1950 streed de Edenaar vrijwillig in de Indonesische afhankelijkheidsoorlog. Als groepscommandant en strijder keek hij uit naar een groot avontuur, maar de realiteit was harder dan gedacht.

door Ruth van der Kolk

Ter voorbereiding deed Pater een infanterieopleiding in Schotland met schietoefeningen en conditietrainingen in de bergen. Hij leek goed voorbereid, maar de werkelijkheid in Oost-Java bleek heel anders. Hij liep dag en nacht patrouilles van vijftien kilometer met bepakking en wapens terwijl het boven de 40 graden was. Toch viel er wel te leven met de hitte. Het was vooral de gespannen sfeer waar niemand aan kon wennen.
"Er was altijd spanning. We hadden geleerd wat we moesten doen in een oorlog, maar iedereen was bang. Tijdens onze vuurdoop werd iemand gek van angst. Hij gooide zijn geweer weg en rende het bamboeveld uit."
Wanneer de soldaten een gebied in moesten, reden ze in verschillende groepen met auto's naar de plek. Eenmaal uitgestapt trokken ze door de bermen op zoek naar de vijand. Toch liepen ze de tegenstanders niet snel tegen het lijf. De vijanden kleedden zich als burgers, verstopten zich en vielen onverwachts aan.
"In een guerillaoorlog is alles geniepig. Ik zag een keer dat een tegenstander het water in dook en niet meer boven kwam. Later zag ik hem onder water liggen aan de kant. Hij haalde adem door een rietje."

Maar wanneer Pater oog in oog stond met de vijand wist hij dat het menens was. "Op zo'n moment bedacht ik me maar één ding: het is ik of hij."

Doodgebloed
"Ik weet nog dat Henk, een kameraad, huilde toen hij een brief kreeg van zijn moeder. Hij zei dat zijn moeder hem nooit weer terug zou zien." Zijn gedachte werd werkelijkheid, want twee weken later sneuvelde hij na een landingsoperatie met mariniers op het eiland Maduro. De groep kwam terecht in een hinderlaag. Van alle kanten werden ze beschoten. "We gingen gelijk in dekking. Ik zat bij een uitgebrand wrak van een vrachtwagen. De luitenant riep dat we moesten stormen, dus ik zocht mijn jongens op. Toen ik hen vond zag ik ze gewond op de grond liggen. Eén jongen had een schot in de lies en een ander in zijn enkel. Henk had een schot in zijn aorta. Ik bleef toen bij hem, want ik wilde hem absoluut niet alleen laten. Terwijl de rest aan het stormen was is Henk doodgebloed."
Het zijn heftige verhalen die de veteraan naar huis nam na drie jaar lang strijden. Maar in plaats van dat hij in Nederland een warm onthaal kreeg, scholden mensen hem uit voor moordenaar en verkrachter. "Dit deed mij onnoemelijk veel pijn", vertelt Pater. "Ik zei er maar niets van. Laat ze maar kletsen, dacht ik. Ik hoefde geen gedoe meer op te zoeken."
Ook vanuit de politiek ervaarde hij geen begrip. "De politiek liet ons in de steek. De veteranen moesten uit eigen initiatief steun en aandacht zoeken voor het verleden."

De steun die hij mistte vanuit de samenleving vond hij wel bij zijn vrouw. Hij was verloofd voordat hij op uitzending ging. Zij steunde hem drie jaar lang door brieven te schrijven. "Anderhalf jaar geleden kreeg zij van de Commandant van de Nederlandse Strijdkrachten een zilveren roos uit dankbaarheid en respect."

Trauma
De onafhankelijkheidsoorlog had veel impact op zijn leven in positieve en negatieve opzichten. "Omdat ik commandant was van een groep soldaten leerde ik leiding te geven. Ik werd later voetbaltrainer en heb veel kampioenschappen mee mogen maken."
Toen hij thuis kwam pakte hij zijn leven weer op en vulde zijn dagen met trainingen. Tijd voor oorlogsverwerking was er niet. Maar nu hij 87 jaar is, komen de herinneringen weer boven. "Ik heb nu veel tijd om erover na te denken. Door gewelddadige televisiebeelden dwalen mijn gedachten af naar vroeger. 's Nachts droom ik erover. Zoiets noemen ze een posttraumatische stressstoornis."
Geregeld denkt hij aan zijn gesneuvelde kameraden. In totaal overleden 45 mannen van zijn bataljon (800 man). "Ik wilde graag nog een keer naar Indonesië om afscheid te nemen van de gesneuvelde kameraden op het militaire ereveld. Helaas is het er nooit van gekomen."
Herinneringen deelt Pater nog met een goede vriend met wie hij samen streed. Ook bezoekt hij nog ieder jaar de reünie van de Garde Regimenten Jagers en Grenadiers waar veteranen samenkomen vanuit zijn bataljon.

Veteranen vertellen
Onder deze titel verschijnen vier woensdagen verhalen in dit medium. Voorafgaande aan de jaarlijkse Lokale Veteranendag in Ede op vrijdag 19 september interviewen vier studenten journalistiek, in opleiding aan de Christelijke Hogeschool, Edese veteranen over hun periode van uitzending naar voormalig Nederlands-Indië en/of Korea.
Dit initiatief werd genomen door het bestuur van de Veteranensociëteit in Ede. Op deze wijze wil zij jonge mensen in contact brengen met Edese veteranen en de verhalen over hun uitzending onder de aandacht brengen van het Edese publiek. De verhalen verschijnen wekelijks tot en met 10 september.
Tijdens deze interviews spraken de veteranen openhartig over hun belevenissen in het verre, voormalige Nederlands-Indië en Korea. Kameraadschap, angst, gevaren en verdriet komen aan de orde.

Verblijfplaats:
Woonde 01-01-1996, J.T. Tooropstraat 24 Ede.

Gerrit Neeltje Vink [Gezinsblad] []

Miranda Johannes Gerhardus Maria van Rooijen [Gezinsblad] []