| |
 1736 - 1755 (~ 18 )
-
| Naam |
Willem de Pater |
| Gedoopt |
25 mrt 1736 |
Willige Langerak  |
| Geslacht |
Mannelijk |
| Begraven |
23 mrt 1755 |
Jaarsveld |
| Persoon-ID |
I43 |
De Pater |
| Laatst gewijzigd op |
9 mrt 2017 |
| Vader |
Willem Cornelis de Pater, geb. (ca. 1705), Ameide/Willige Langerak , ovl. 01 nov 1782, Beesd |
| Moeder |
Volkje de Hooglander, begr. 30 okt 1773, Beesd |
| Getrouwd |
(ca. 1728) |
Willige Langerak ? |
| Aantekeningen |
- Recht. archief Willige Langerak inv.nr. 1027-3; RA Utrecht:
in 1732 nemen Willem en Volkje een extra hypotheek van 500 guldens van Johannes Vergeer (koopman in koren) op de molen (er was al wat geld in blijven zitten van een broer van Maeijken, Jan Arien Spaen
De zaken gaan kennelijk goed want de jaren hierna koopt Willem diverse stukken land:
Recht. archief Willige Langerak inv.nr 1027-3; RA Utrecht (alle volgende actes:
- in 1737 van Peter van sliedrecht 1 hondt
- in 1743 nog eens 3 morgen 2 hondt bij de Waal tot de Lek
- in 1749 van Pieter van Vuuren 3 morgen hooi- en bouwland
dit alles te Willige Langerak.
In 1749 verkoopt hij 3 morgen, 2 hondt weij, griend- en hennipland in Willige Langerak bij de Groote Waal aan zijn broer Pieter de Pater en Huijg de Jong.
Hij koopt in 1750 een windkorenmolen met 2 hondt boomgaardland met schuur, gelegen in de polder Vogelezang te Jaarsveld ten behoeve van zijn (nog minderjarige) zoon Cornelis en de zijnen.
Recht. archief Willige Langerak inv.nr. 1027-3; RA Utrecht:
in 1732 nemen Willem en Volkje een extra hypotheek van 500 guldens van Johannes Vergeer (koopman in koren) op de molen (er was al wat geld in blijven zitten van een broer van Maeijken, Jan Arien Spaen
Recht. Archief Willige Langerak inv.nr 1027-3; RA Utrecht:
Willem koopt in 1727 als weuwnaar van Maeijken Spaen uit de bedel van haar ouders een korenmolen methuis en boomgaardje in Willige Langerak voor 1700 guldens samen met Bastiaan de Hooglander, broer van Volkje de Hooglander met wie Willem in 1729 als gehuwd voorkomt in het lidmatenregister van Willige Langerak.
Recht. Archief Willige Langerak inv.nr. 1027-3; RA Utrecht:
In 1732 nemen Willem en Volkje een extra hypotheek van 500 carolus guldens van Johannes Vergeer, kopman in koren op de molen (er was al wat geld in blijven zitten van een broer van Maeijcken, Jan Ariene Spaen).
De zaken gaan kennelijk goed, want de jaren hierna koopt Willem diverse stukken land:
Recht. Archief Willige Langerak inv.nr. 1027-3; RA Utrecht (alle volgende aktes):
- in 1737 van Peeter van Sliedrecht 1 hondt
- in 1743 nog eens 3 morgen 2 hondt bij de Waal tot de Lek
- in 1749 van Pieter van Vuuren 3 morgen hooi- en bouwland
dit alles te Willige Langerak.
In 1749 verkoopt hij 3 morgen, 2 hondt wey-, griend- en hennipland in Willige Langerak bij de Groote Waal aan zijn broer Pieter de Pater en Huijg de Jong.
Hij koopt in 1750 een windkorenmolen met 2 hondt boomgaardland met schuur, gelegen in de polder Vogelezang te Jaarsveld ten behoeve van zijn (nog minderjarige) zoon Cornelis en de zijnen.
Recht. Archief Schoonhoven inv.nr. 2341-6; Streekarchief Krimpenerwaard:
Helaas, in 1756 keert het tij: Willem blijkt een belastingontduiker: hij wordt, samen met een niet nader genoemde jongen op heterdaad betrapt bij het smokkelen van 2 zakken tarwemeel naar zijn zoon, bakker Cornelis de Pater te Jaarsveld. Hij weigert huiszoeking. Deurwaarders melden zich bij zijn huis, alwaar zijn vrouw (hij verschijnt zelf niet) weigert de korenmolen te openen ('ze heeft geen sleutel'). Niet ten onrechte, zo blijkt als de smid op last van de schout de sloten heeft geforceerd: men vindt in de molen 14 zakken graan en op de zolder van het huis 2 hoopjes gerst, waarover geen impost op het gemaal is betaald.
Er komt een proces in Schoonhoven; Willem verschijnt weer niet zelf voor de rechtbank. Hij wordt veroordeeld voor meineed, bestempelt als eerloos en infaam en krijgt een boete van
100 guldens wegens smokkel
300 guldens per zak graan en
400 guldens voor de hoopjes gerst, waarover geen impost was betaald
500 guldens voor meineed
600 guldens voor de tegenwerking
Dus een totaal van 5800 guldens boete of verbanning uit de Staten van Holland en Westfriesland.
Recht. Archief Jaarsveld inv.nr. 1084-5; RA Utrecht:
Hij 'kiest' voor het laatste: de korenmolen zal bij opbod worden verkocht, waarbij Cornelis Verveer, drossaart en schout, is benoemd tot curator over de verlaten boedel en goederen. Er zat nog een hypotheek op van 1500 guldens en de mensen worden opgeroepen zich te melden als ze nog iets te vorderen hebben van de verbannen Willem de Pater. Niemand meldt zich om de verkoop te verhinderen. De korenmolen, huis, erf, meubilair, schuit en boomgaard worden openbaar verkocht, 'na aangekondiging in de Haarlemse Courant, klokluijdinge en zamen roepinge'.
Willem blijkt vertrokken naar 't Waal (ingeschreven in het lidmatenregister aldaar op 8-4-1759). Zijn vrouw had zich daar, na haar attestatie te hebben ingeleverd van Jaarsveld, reeds op 11-12-1757 ingeschreven!
Twee jaar na de affaire vinden we Willem in Beesd, waar hij is ingeschreven in het lidmatenregisterop 29-3-1760. Zijn vrouw wordt een half jaar later ingeschreven, op 9-8-1760.
Beesd lijkt niet helemaal toevallig gekozen: we vinden hier familie terug van Willem's eerste vrouw, Maeyken Spaen: Mensje, Willem's op 1 na jongste dochter treedt herhaaldelijk op als doopgetuige bij kinderen in de familie van Dommelen. Vader van Dommelen was indertijd voogd over de minderjarige kinderen Spaen, de broers en zusters van Maeyken. Via vader van Dommelen had Willem ook destijds zijn eerste korenmolen in Willige Langerak aangeschaft (Recht. Archief Willige Langerak inv.nr. 1027-3; RA Utrecht).
Dan is er nog een brief bewaard uit 1778 van zijn maatje en zwager Bastiaan Hooglander aan schout van der Horst:
Oud Archief Willige Langerak inv.nr. 13 brieven en aantekeningen van J.v.d.Horst:
Uyt Gouda den 22 mey 1778: berigt volgens afspraak aan u, eerwaarde heer schout van der Horst van Willige Langerak, aangaande die actie daar ik met uwedele van gesproke hebbe.
Ik hebbe naauwkeurig ondersogt in mijne pampiere maar niet gevonde, sodat ik dinke dat hij in de sikketarie van Schoonhoven sal gebleve sijn.
Als uwe dan so goet beliefde te sijn om aan de siketaris te versoeke dat hi sijn manuaal eens belieft na te sien. Hij sal het kunne vinde in den jare van 1733 en of 1734. Toen hebbe ik in Schoonhoven gewoont.
So sal hij dan teregt komt door dien weg te regt komt, so is 't wel.
En so niet, so verzoek ik van u erwaarde heer schout van der Horst eenen te besorgen en, klaarsijnde, aan mijnheer Versteeg, predikant van ons Willige Langerak, te besorge, die mij dan meteene een kerkelijke soude besorgen so spoedig als 't doenelijk is.
Also mijn lastigvalle dat hem moet vertonen.
Hiernevens de hartelijke groetenisse van uwe liefhebbende en onderdanige dienaar,
Bastiaan Hooglander
wonende tot Gouda in de Peperstraat bij Jan Borst.
|
| Gezins-ID |
F10 |
Gezinsblad | |
| |
