Dirkje Pater

Aantekeningen:

Dith was één van de oprichters van Kegelclub de Trulers.

Verblijfplaats:
Woonde kerkhoflaan 5 te Lunteren.

Dirkje Melis Teunissen 28 dec 1956 (Civil)Renswoude. Melis 04 jun 1927 Scherpenzeel; 14 mrt 1993Lunteren; 18 mrt 1993Lunteren. [Gezinsblad] []

1. Jaqueline Renate Teunissen
2. Désirée Teunissen

:

• Beroep: Tolgaarder, landbouwer

Aantekeningen:

Het laatste tolbord van Renswoude

Tolgaarder
De laatste tijd is het heffen van tol op snelwegen weer regelmatig onderwerp van gesprek. Reden om deze heffing in te voeren is het terugdringen van het autoverkeer, vooral in de spits. Decennia lang was het betalen van tol op doorgaande wegen heel gewoon. Niet zozeer voor auto's - die bestonden nog nauwelijks - maar voor paard en wagen, hondenkarren en fietsers. Dit tolbord hing op de gevel van het tolhuis aan de straatweg van Renswoude naar Barneveld.

Zuiderzee
Midden 19de eeuw bestond er geen snelle verbinding tussen de Rijn en de toenmalige Zuiderzee. Vanuit Renswoude moest je over een zandweg naar Barneveld en vandaar verder via Voorthuizen en Putten naar de oever van de zee. In 1857 besloten de gemeenten Barneveld, Putten en Renswoude gezamenlijk een aanvraag in te dienen bij het rijk en de provincie Utrecht voor subsidie om de zandweg te verharden tot 'Barneveldsestraat'.

Tol
Nadat in 1859 rijk en provincie toestemming hadden gegeven om de weg te bestraten, was door de samenwerkende gemeenten een verzoek ingediend om langs de nieuwe weg tol te mogen heffen. Daarvan kon niet alleen het onderhoud van de weg worden betaald, maar ook de investering voor het leggen van de klinkers afgelost. De gemeenten hadden namelijk een aanzienlijk deel van de bestrating zelf moeten betalen.

Koninklijk Besluit
Op 15 september 1860 werd per Koninklijk Besluit (nr. 57) aan de gemeenten 'concessie van tolheffing' verleend. Er werd een tolhuis aan de Barneveldsestraatweg 38 gebouwd, tussen de boerderijen Klein- en Groot Wagensveld, terwijl de straat ter weerszijden werd verhoogd met dennenwallen. De bouw van het tolhuis, door de Renswoudse aannemers C. van Droffelaar en J. van Vlaanderen, heeft inclusief de brug over de Luntersebeek ruim ƒ 1000,= gekost.
Enkele opmerkelijke bepalingen in de overeenkomst laten zien hoe gedateerd de vervoermiddelen die de tol passeerden inmiddels zijn: (Foto laatste tolbord)

Vrijstelling
Er waren ook vervoermiddelen vrijgesteld van tol, zoals 'paarden, rij-en voertuigen tot 's Konings dienst behorende' en 'Kinderwagens, mits alleen kinderen vervoerende'. Dat laatste was blijkbaar niet voor niets gespecificeerd...
De tol werd geheven door een tolgaarder, die het Tolhuis aan de bewoonde. Er waren ook hierover bepalingen opgesteld. Zo mocht de tolgaarder het tolhuis met het erf en de schuurberg vrij gebruiken maar er geen koffiehuis of winkel vestigen. Hij moest bij donker weer een behoorlijke lamp laten branden, zodat de tolboom goed verlicht was; de gaarder ontving 6 gulden per jaar voor olie. Deze lamp bestaat overigens nog steeds en ook het tolhuis - met op de gevel het jaartal 1860 - is er nog altijd.

Geen vetpot Toch was de opbrengst van de tolboom aan de Barneveldsestraatweg geen vetpot. Uit oude rekeningen blijkt dat er weinig geld was voor reparaties aan het wegdek. De inkomsten liepen verder terug toen in 1934 de straatweg tussen Barneveld en Scherpenzeel veel verkeer overnam, waardoor steeds minder voertuigen de tol in Renswoude passeerde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog besloot de provincie Utrecht de weinige nog functionerende tollen op te heffen, wegens de lage opbrengsten. De laatste tolgaarder in Renswoude, de heer Pater, kreeg eind 1943 een brief van de gemeente, waarin hem werd medegedeeld dat de tolboom per januari 1944 werd opgeheven. Hij mocht wel in het tolhuis blijven wonen. De tolboom en het rijwielhekje zijn kort daarop afgebroken. Het tolbord hangt thans in de hal van het gemeentehuis.

Laansema, S., 'De tol bij Wagensveld', in: Het Liefelijk Renswoude, Renswoude 1979, pp. 35-40.
Monumenten Inventarisatie Provincie Utrecht, deel Renswoude, pp. 79-80 en 86. Renswoude, Geschiedenis en Architectuur.

Verblijfplaats:
Woonde in Renswoude op B 27 dat op 1 dec 1953 werd vernoemd naar Barneveldsestraat 38.

Jan Jannigje van Deelen 02 jan 1930 (Civil)Renswoude. Jannigje (dochter van Aalbert van Deelen en Dirkje van de Pol) 31 jan 1900 Renswoude; 07 dec 1973Renswoude; 12 dec 1973Renswoude. [Gezinsblad] []

:

• Beroep: Landbouwer

Dirk Dirkje Hendrika van Ginkel 27 mrt 1890 (Civil)Renswoude. Dirkje (dochter van Anthonie van Ginkel en Janna van Huigenbosch) 25 mei 1867 Renswoude; 21 jun 1912Ede. [Gezinsblad] []

Aantekeningen:

Niet alle kinderen trouwden, zodat die thuis bleven wonen

:

• Beroep: landbouwer

Aalbert Dirkje van de Pol 05 mrt 1898 (Civil)Renswoude. Dirkje (dochter van Sander van de Pol en Jannigje Veldhuizen) 18 nov 1880 Renswoude; 17 jul 1967Randwijk; 21 jul 1976Randwijk. [Gezinsblad] []

:

• Beroep: Landbouwer

Aantekeningen:

In 1880 wordt een boedelbeschrijving gemaakt van wijlen Gerritje van den Prinsenhof, t.v.v. Jan Pater, wed. Gerritje van den Prinsen¼hof, landb. op Groot Abbelaar onder Renswoude voor zichzelf en als vader van Dirk, Gerrit en Dirkje Pater. Toeziend voogd: Gerrit van Prinsenhof, landb. onder Lunteren. Groot Abbelaar wordt gepacht van Pieter van Wolfswinkel, landb. onder Renswoude. Roerend goed t.w.v. ƒ 39,48,=. ƒ 364,40 contant geld. Schulden: ƒ 200,= geleend van Dirk Pater, landb. te Lunteren; ƒ 700,= geleend van Dirkje Donkersteeg, wed. Dirk Pater onder Renswoude. Vorderingen: Het erfdeel uit de nalatenschap van haar vader Gerrit van den Prinsenhof, ov. 06-07-1875 te Lunteren. Het erfdeel uit de nalatenschap van zijn vader Dirk Pater, ov. 21-01-1877 onder Renswoude (Not. Scherpenzeel 4146, nr. 37; 15-10-1880).
In 1880 worden huwelijkse voorwaarden gemaakt tussen Jan Pater, wed. met drie kinderen van Gerritje van den Prinsenhof, landb. op Groot Abbelaar onder Renswoude en Jantje van den Prinsenhof, mej., z.b. te Renswoude. Jan: zijn erfdeel uit de nalatenschap van zijn 1e vrouw, ge∩nventariseerd op 15-10-1880. Jantje: ƒ 1000,= en haar erfdeel uit de nalatenschap van haar vader Gerrit van den Prinsenhof, ov. 06-07-1875 te Lunteren. (Not. Scherpenzeel 4146, nr. 40; 18-11-1880).
In 1880 laten Jan Pater, landb. x Jantje van den Prinsenhof op Groot Abbelaar hun testament op de langstlevende maken. (Not. Scherpenzeel 4146, nr. 41, 42; 29-11-1880).

Doopdatum werd vermeld.

Jan Gerritje van de Princenhof 30 jan 1863 (Civil)Renswoude. Gerritje (dochter van Gerrit van de Princenhof en Cornelia van Engelenhoven) 11 jun 1837 Lunteren; 24 nov 1876Renswoude. [Gezinsblad] []

Aantekeningen:

Later trouwde broer Frans Pater met haar zuster Hendrikje van den Princenhof.

Anthonie Janna van Huigenbosch 23 dec 1857 (Civil)Renswoude. Janna (dochter van Willem van Huigenbosch en Derkje van Wagensveld) 07 feb 1837 Scherpenzeel; 01 jan 1914Leersum. [Gezinsblad] []

Aantekeningen:

Overleden:
Geregistreerd op 2-1-1914.

Aantekeningen:

Weduwnaar van een zus van Janna.
Een andere interessante link met de Paters daarbij is het eerdere huwelijk van Janna (23 maart 1857 in Renswoude) met Anton (Antonie) van Ginkel (17 november 1818 Leersum - 15 januari 1870 Renswoude). Eén van haar dochters - Hendrica volgens mijn opa - was getrouwd met een Derk Pater (ProGen 358). Andere kinderen waren Willem, Tonia, Dirkje en Toon. Of de namen precies kloppen weet ik niet. Die komen uit het geheugen van mijn opa. Anton was trouwens eerder getrouwd met een zus van Janna van Huigenbosch en hij heeft daarvan ook een zoon Aart.

Aalbert Wijntje Bos. [Gezinsblad] []

Sander Jannigje Veldhuizen. [Gezinsblad] []

:

• Beroep: landbouwer op Hofstede Ubbelschoten
• Verblijfplaats: (00-00-1820); Adres:
  Ubbelschoten
  Renswoude

Aantekeningen:

In "Van Veldwachter tot Postcommandant der Rijkspolitie te Renswoude" lezen we het volgende:
Veldwachter Teunis van Ravenhorst. In de nacht van 28 op 29 november van 1842 werd bij Dirk Pater ingebroken. Pater was landbouwer op Ubbelschoten. Er werd niet vermeld of er iets gestolen was. Maar de dieven kwamen in de nacht van 9 op 10 april 1844 terug en deze maal was de buit flink: gestolen werden een zilveren horloge met een stalen ketting, waaraan een kinkhoorntje en een koperen sleutel, nog een zolveren horloge met stalen ketting en een stalen sleutel, toebehorende aan de aldaar wonende schaapherder. Eeen derde zilveren horloge met een zilveren ketting met twee cachettes, toebehorende aan Hannes de Koning. Verder: een koperen ketel, een paar schoenen, een lakens buis, een hoed, een bombazijnen broek, een paar kousen, een paar sokken; alles toebehorende aan D. Pater. Van Hannes de Koning werd nog gestolen een "nankies" (=Nanking) buis, een zwarte manchester broek met enig geld daarin, een bombazijnen broek met een witte das. Of de inbraak ooit is opgehelderd en de buit is terug gevonden vermeld de historie niet.

In 1857 laten Dirk Pater, landb. x Dirkje Donkersteeg, op Ubbeschoten onder Renswoude hun testament op de langstlevende maken (Not. Scherpenzeel 4134, nr. 41, 42; 12-11-1857).
In 1878 vekopen Dirkje Donkersteeg, wed. Dirk Pater; Jan Pater; Hendrik van Egdom x Teunisje Pater; Frans Pater; Dirkje Pater, me.j., ongehuwd; Dirk Pater Dirkzoon, allen landb. onder Renswoude; Elbert Pater, landb. onder Lunteren; Dirk Pater Korszoon, landb. x Grietje Pater onder Lunteren; Jan van Dronkelaar x Gijsbertha Pater, landb. onder Barneveld roerend goed op Ubbeschoten. Roerend goed, vee en gereedschap t.w.v. f 7525,63. Veldgewas t.w.v. f 700,=. Meer vee en veldgewas t.w.v. f 590,=. (Not. Scherpenzeel 4145, nr. 4; 17-01-1878).

Overleden:
Volgens de Mem. v. succ. kantoor van Rhenen Inv. nr. 31 dd 21-1-1877 Rijksarchief Utrecht is Dirk op de Hofstede Ubbeschoten onder Renswoude overleden. Hij heeft een testament in openbare vorm op laten maken door de toen in Scherpenzeel gevestigde notaris Joost van Hilten junior op 12 november 1857. Dirkje, zijn vrouw, krijgt het vruchtgebruik van zijn gehele nalatenschap

Dirk Dirkje Donkersteeg 18 feb 1825 (Civil)Woudenberg. Dirkje (dochter van Elbert Donkersteeg en Teuntje van 't Voort) 10 aug 1804 Woudenberg; 11 feb 1894Barneveld. [Gezinsblad] []

Aantekeningen:

Ze vertrok op 20-11-1880 van Renswoude naar Cuyck, dat was een half jaar na het overlijden van haar jongste, tevens ongehuwde, dochter Dirkje.

Aantekeningen:

Dirk was de tweede die met een Donkersteeg huwde. Dat zelfde jaar volgde broer Harmen en daarvoor was het zus Fransje. Zo trouwden dus twee broers en hun zus met twee zussen en hun broer. Ze zijn Nederlands Hervormd

:

• Beroep: landbouwer. Bij zijn huwelijk diende hij bij de Afdeling Kurassiers te Oudenbosch

Aantekeningen:

Tussen 1863 en 1930 woonden en werkten vierzusters te Renswoude; hun werk als dienstbode en als mlekmeid op kasteel Renswoude duurde tot 1891. Ze hadden een prachtige achternaam, en misschien waren het ook wel schoonheden!. In elk geval werden zij door Renswoudse mannen gekozen. De naam " Van het Princenhof" werd in 1812 te Barneveld door de grootvader van deze vier zusters aangenomen: "Op 9 oktober 1812 heeft Willem Janssen, bouwman op 't Engelsche Hof, verklaard aan te nemen voor geslachtsnaam den naam van het Princenhof. En daar werd dan ook hun vader Gerrit van het Princenhof geboren. Deze vier zusters, dochter van deze Gerrit hebben allen op kasteel Renswoude als dienstmeisjes gewerkt en later als boerin op eigen boederij.

Gerrit Cornelia van Engelenhoven 1836 (Civil)Ede. Cornelia 11 jan 1815 Ede. [Gezinsblad] []

Aart Dirkje Jansen. [Gezinsblad] []

Willem Derkje van Wagensveld. [Gezinsblad] []